Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Premier Donald Tusk zapowiedział wotum zaufania dla rządu. Czym jest wotum zaufania dla rządu po wyborach prezydenckich?
Po drugiej turze wyborów prezydenckich w Polsce, gdzie Karol Nawrocki (kandydat popierany przez PiS) uzyskał 50,89 proc. głosów, a jego rywal Rafał Trzaskowski 49,11 proc., przyszłość rządu staje pod znakiem zapytania. W związku z tym wynikiem, rząd potrzebuje oficjalnego potwierdzenia poparcia dla swojej polityki ze strony parlamentu.
Premier Donald Tusk ogłosił w poniedziałek, 2 czerwca 2025 roku, że zwróci się do Sejmu o wotum zaufania. Podkreślił, że plan działania rządu w obliczu wyboru nowego prezydenta będzie wymagał "jedności i odwagi od całej Koalicji 15 października". Jak zaznaczył, "pierwszym testem będzie wotum zaufania, o które zwrócę się do Sejmu w najbliższym czasie".
Czym jest wotum zaufania?
Wotum zaufania dla rządu to formalna uchwała parlamentu (w Polsce Sejmu), która wyraża aprobatę dla aktualnie rządzącej grupy i jej polityki. Jest to kluczowy element funkcjonowania rządu w systemach parlamentarnych, ponieważ zdolność do uzyskania wotum zaufania warunkuje możliwość sprawowania władzy przez Radę Ministrów.
Kiedy udziela się wotum zaufania?
W polskim systemie prawnym wotum zaufania pojawia się w dwóch głównych sytuacjach:
- Po powołaniu rządu: Zgodnie z Konstytucją RP, po powołaniu Rady Ministrów przez Prezydenta, Prezes Rady Ministrów musi przedstawić Sejmowi program działania rządu (tzw. expose) i wystąpić o wotum zaufania w terminie do 14 dni. Aby rząd mógł dalej funkcjonować, Sejm musi udzielić mu wotum zaufania bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (czyli głosów "za" musi być więcej niż suma głosów "przeciw" i "wstrzymujących się").
- Z inicjatywy premiera w trakcie kadencji: Premier ma prawo w dowolnym momencie swojego urzędowania wystąpić do Sejmu o ponowne udzielenie wotum zaufania. Robi się to zazwyczaj w sytuacjach, gdy rząd potrzebuje potwierdzenia poparcia parlamentu dla swojej polityki, np. w obliczu kryzysu politycznego, ważnych reform czy w celu umocnienia swojej pozycji. W tym przypadku wystarczy zwykła większość głosów (więcej głosów "za" niż "przeciw") w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Co się dzieje w przypadku braku wotum zaufania?
Jeśli rząd nie uzyska wotum zaufania, Prezes Rady Ministrów jest zobowiązany do złożenia dymisji na ręce Prezydenta RP. Wówczas rozpoczyna się procedura powołania nowego rządu, która może przebiegać w kilku etapach, zgodnie z Konstytucją. W ostateczności, w przypadku kolejnych niepowodzeń w tworzeniu rządu, może to doprowadzić do skrócenia kadencji Sejmu i rozpisania nowych wyborów.
Czym jest wotum nieufności?
Warto odróżnić wotum zaufania od wotum nieufności. Wotum nieufności to narzędzie, dzięki któremu parlament może odwołać urzędujący rząd. Jest to uchwała, którą może zawnioskować grupa posłów (co najmniej 46) wobec rządu lub pojedynczego ministra, wyrażając brak poparcia dla ich działań. W przypadku wotum nieufności dla całego rządu, wniosek musi zawierać nazwisko kandydata na nowego premiera (tzw. konstruktywne wotum nieufności). Co ważne, wniosek ten musi wskazywać konkretnego kandydata na nowego premiera – jest to tzw. konstruktywne wotum nieufności. Do przegłosowania wotum nieufności i tym samym odwołania rządu, potrzeba minimum 231 głosów posłów, czyli większości ustawowej liczby wszystkich posłów.
